Utwór jest powieścią autobiograficzną - wiele zdarzeń i motywów w niej ukazanych przypomina fakty z życia pisarza. Odzwierciedla proces rusyfikacji młodzieży polskiej, "syzyfowe prace" caratu. Ukazuje dojrzewanie młodzieży polskiej w tym trudnym okresie i jej walkę z rusyfikacją, ponadto daje obraz społeczeństwa - mieszczaństwa klerykowskiego i biednych chłopów we wsi Gawronki. 8 godzin 6 minut (1CD Mp3) Czyta: Ewa Sobczak