Zmiana kulturowa, za sprawą której utwory literackie niegdyś będące w szerokim obiegu i pisarze niegdyś wysoko cenieni przesuwają się w strefę społecznej niepamięci, jest dla historyków literatury prawdziwym wyzwaniem. Historia literatury musi, w miarę możliwości, powstrzymywać i ograniczać ten proces zapominania. Społeczne zadanie badacza jest więc podobne do zadań stojących przed konserwatorem zabytków. Obaj mają na celu utrwalenie wybranych obiektów dziedzictwa przeszłości przystosowanie tych obiektów do współczesnego kontekstu kulturowego oraz ich wtórną funkcjonalizację. Takie jest też zadanie naukowego edytorstwa literatury, które przypomina dzieła zapomniane w wydaniach zmodernizowanych, a zarazem przygotowanych z filologiczną pieczołowitością i opatrzonych wstępami przybliżającymi ich znaczenie współczesnym czytelnikom. Niniejszy tom składa się z dwóch części. Pierwszą z nich tworzy zbiór studiów poświęconych różnym zjawiskom literackim rozwijającym się liniowo i ewolucyjnie w stuleciu obejmującym w Polsce epoki oświecenia i romantyzmu. Druga część książki obejmuje studia i szkice podejmujące refleksję nad metodami współczesnego edytorstwa naukowego oraz nad różnymi wzorami strategii w zakresie reedycji klasyki i literatury dawnej w Polsce i w niektórych innych krajach. Jako zapis doświadczeń i hipotez towarzyszących realizacji konkretnych prac edytorskich teksty te są też zaproszeniem do dyskusji nad nowymi perspektywami badań historycznoliterackich.